Łagodny rozrost stercza (BPH) daje początkowo jedynie łagodne objawy, jednak z czasem, z upływem lat, objawy ulegają zazwyczaj nasileniu. Jeżeli jednak przypadłość ta w ogóle nie jest leczona, pojawiają się jej poważniejsze powikłania, takie jak najpierw nietrzymanie a później zatrzymanie moczu, zakażenie układu moczowego czy nawet zaburzenia czynności nerek.
Łagodny rozrost stercza, czyli gruczołu krokowego, zwanego również prostatą, jest najczęstszą przyczyną objawów chorobowych męskich dróg moczowych. Łagodny rozrost gruczołu krokowego jest chorobą przewlekłą, dotykającą głównie starzejących się panów. Częstotliwość występowania BPH wzrasta wraz z wiekiem. Częstotliwość występowania BPH szacowana jest na 20% u mężczyzn w grupie wiekowej 40-60 lat i 90% u panów powyżej 80-ego roku życia. BPH jest powodowany głównie przez przerost mięśni gładkich i rozrost komórek nabłonkowych, zlokalizowanych w gruczole krokowym, nazywanym wymiennie sterczem lub prostą. Przyrost masy gruczołu krokowego prowadzi do objawów w obrębie dolnych dróg moczowych, które obejmują przerywane oddawanie moczu, częste oddawanie moczu, wysiłek przy oddawaniu moczu, parcie na pęcherz, słaby strumień moczu, niepełne opróżnianie pęcherza i nokturię, czyli nocne wizyty w toalecie.
Pieprzyca peruwiańska (Lepidium meyenii), znana szerzej jako maca lub żeń-szeń peruwiański, to jadalna dwuletnia roślina zielna z rodziny Brassicaceae, czyli spokrewniona z naszą kapustą i rzepą, która pochodzi z Ameryki Południowej a rośnie w wysokich partiach Andów peruwiańskich. Środowisko naturalne pieprzycy to wysoczyzny od 3800 do 4400 m nad poziomem morza. Pieprzyca jest uprawiana w tamtym regionie z uwagi na mięsiste i pożywne korzenie, które są albo konsumowane na bieżąco po upieczeniu lub ugotowaniu, albo suszone do dłuższego przechowywania i dalszej obróbki na mąkę lub kaszę.
Przeciętny skład makroskładników pokarmowych w przeliczeniu na suchą masę korzeni pieprzycy to 60-75% węglowodanów (głównie w postaci węglowodanów złożonych), 10-14% białka, 8.5% błonnika oraz 2.2% tłuszczów.
Jednak maca spożywana jest nie tylko z uwagi na swoje właściwości odżywcze, ale też prozdrowotne, które z kolei kształtowane są przez licznie obecne w jej korzeniach, aktywne biologicznie mikroskładniki pokarmowe. Jeżeli więc chodzi o tego typu mikroskładniki, to maca zawiera glukotropaeolinę, m-metoksyglukotropaeolinę, glukozynolany benzylu, polifenole, (1R,3S)-1-metylo-1,2,3,4-tetrahydro-β-karbolino-3-karboksylowy kwas (MTCA) i izotiocyjanian p-metoksybenzylu. W mace obecne są również alkamidy. I to właśnie alkamidy, nazywane w przypadku tej rośliny makamidami, są kluczowymi bioaktywnymi składnikami pieprzycy, wykazującymi szeroki potencjał terapeutyczny przeciwko wielu zaburzeniom zdrowotnym, wykazany w wielu badaniach naukowych.
Ponieważ w medycynie andyjskiej pieprzyca uznawana była tradycyjnie m.in. za środek regulujący czynności męskiego układu płciowego, dlatego nie zabrakło również badań testujących jej skuteczność w zapobieganiu rozwojowi łagodnego rozrostu stercza, w porównaniu z ze standardowo stosowanym w tej przypadłości lekiem – finasterydem.
W przeprowadzonym swojego czasu badaniu (Noratto, 2013) naukowcy albo wstrzykiwali samcom myszy nieaktywny nośnik, albo testosteron, tworząc grupę kontrolną i eksperymentalną, przy czym gryzonie z podgrup eksperymentalnych otrzymywały jeszcze, oprócz zastrzyków testosteronu, do spożywania przez 3 tygodnie finasteryd lub ekstrakt z maci.
W porównaniu z grupą kontrolną, wstrzykiwanie testosteronu doprowadziło do 225-procentowego przyrostu masy prostaty. Niemniej jednoczesne spożywanie przy traktowaniu testosteronem finasterydu lub ekstraktu z maci wyraźnie ograniczało rozrost stercza; finasteryd utrzymywał masę gruczołu krokowego na poziomie 71, a ekstrakt z maci 44% masy prostaty grupy traktowanej samym testosteronem.
Widzimy więc, że w tym konkretnym przypadku naturalny suplement okazał się znacznie skuteczniejszy od środka farmakologicznego.
Sławomir Ambroziak